महोत्तरी । यहाँका थारु बस्तीमा अहिले तिलासक्रायत पर्वको चहलपहल छ । मधेसको मिथिला क्षेत्रमा माघे सङ्क्रान्तिका दिन मनाइने यो पर्व थारु समुदायको मुख्य पर्व मानिन्छ । अन्त यसलाई ‘माघी’ भन्ने गरिए पनि मिथिला क्षेत्रका थारुले ‘तिलासक्रायत’ भन्ने गर्छन् ।
यस पर्वमा थारु समुदाय घरको लिपपोत तथा रङरोगन गर्छन् । चिउरा, मुरी, जुनेलो र तिलका ‘लाई’ (सख्खरको खुँदोमा मिलाएर बनाइने लड्डु) र माछा र मासुका परिकार बनाउने गर्छन् । घोंगी, माछाका सुकुटी, सिद्रा, खसी, कुखुरा र हाँसको मासु पर्वमा अनिवार्य मानिन्छ ।
यो पर्व थारु समुदायले नयाँवर्षका रुपमा मनाउँछन् । पर्वमा सङ्क्रान्तिका दिन आपसी लेनदेनको हरहिसाब गर्ने र घरका नयाँ कामको योजना बनाउने चलन छ । यस पर्वमा छोरीचेली, ज्वाइँचेला, भाञ्जाभाञ्जी, नातिनातिना सबैलाई बोलाउने र गच्छेअनुसार लत्ताकपडा, दक्षिणा दिने चलन छ । यो पर्व आफ्नो समुदायको मुख्य पर्व भएकाले रमाएर मनाइने भङ्गाहा नगरपालिकाका उपप्रमुख शान्तिसिंह थारु बताउँछन् ।
थारु महिला चित्रकलामा निपूण मानिन्छन् । पर्वमा सबैले घरका भित्तामा आकर्षक चित्र बनाउँछन् । यस पर्वलाई आपसी सम्बन्ध प्रगाढ बनाउने अवसरका रुपमा लिने थारु समुदायको चलन छ । पर्वका दिन बिहानै घरमूलीले नुवाइधुवाइ गरी दालचामल छोएर बस्तीभरिका मान्यजनलाई ढोगभेट गर्दै आशिर्वाद लिने चलन छ । यसअघि कुनै कुरामा चित्त दुखे दुखाएको रहेछ भने यसपर्वमा आपसमा अङ्कमाल गरेर पुराना मन भाँचिएका कुरा बिर्सन अनुरोध गर्छन् । यो पर्वको विशेषपक्ष नै यही भएको भङ्गाहा–७ का स्थानीय चन्द्रनारायण सिंह थारु बताउँछन् ।
थारु पुरुष धोती, कुर्था र कछाड लगाउँछन् । टाउकामा गम्छाको पगरी लाउने गर्छन् । थारु महिलाले चोलो, सारी र मजेत्रोमा सजिन्छन् । गहनाको रुपमा हातमा कल्ली, घाँटीमा हसुली महिलाले लगाउने गर्छन् । पर्वका दिन सामूहिक रुपमा नाचगान गर्ने चलन छ । जिल्लाको भङ्गाहा र गौशाला नगरपालिका थारु समुदायको बाहुल्य भएका क्षेत्र हुन् ।
