कैलाली। परम्परागत सीपमा आधारित आरन व्यवसायबाट यहाँका व्यवसायीले राम्रो आम्दानी गर्न थालेका छन्। पछिल्लो समय आरन व्यवसायी घट्दै गएका भए पनि व्यवसायमा लागेकाले भने राम्रो आम्दानी गर्न थालेका हुन्।
कैलालीको धनगढी उपमहानगरपालिका–११ बेलाका खेमबहादुर विकले पुराना घरायसी प्रयोजनका सामान मर्मत गरेर मात्रै दिनमा रु एक हजार पाँच सयदेखि रु दुई हजारसम्म आम्दानी गर्ने गरेको बताए।
“कुनै दिन रु तीन हजारसम्म पनि आम्दानी हुन्छ, नयाँ सामान बनाउनसके त राम्रै कमाइ हुन्छ, पुराना मर्मत गरेर पनि कमाइ ठिकठिकै हुन्छ, दैनिक रु एक हजार पाँच सयसम्म बचत हुन्छ”, उनले भने, “खेतीपाती गर्न जग्गा जमिन छैन्, अन्य रोजगारी पनि केही छैन, सात जनाको परिवार छ, छोराछोरीको लालनपालन, पढाइलेखाइ खर्च यसैबाट चलाएको छु।”
नयाँ बनाएको बञ्चरोलाई रु तीन हजारसम्म, हँसियालाई रु पाँच सयदेखि रु एक हजार पाँच सयसम्ममा बिक्री गर्ने गरेको विकको भनाइ छ। “कृषि तथा घरायसी प्रयोजनका सबै सामान बनाउने सीप छ”, ४० वर्षीय विकले भने, “आधुनिक औजारको प्रयोग गरेर काम गर्न पाएको भए त मनग्य आम्दानी हुन्थ्यो ।”
त्यस्तै जिल्लाको गोदावरी नगरपालिका–८ स्याउले बजारका शेरबहादुर तिरुवाले आरन व्यवसायबाट राम्रै आम्दानी हुने गरेको बताए। उनले भने, “दैनिक रु एक हजार पाँच सयदेखि रु दुई हजारसम्म कमाइ हुन्छ, कुनै दिन रु तीन हजारसम्म पनि कमाइ हुन्छ, खर्च कटाएर दैनिक रु एक हजार पाँच सयसम्म बचत हुन्छ ।”
उनले सम्पूर्ण घर खर्च यसै आरन पेसाबाट चलाएको बताए। उमेरले ५० वर्षीय तिरुवाले भने, “१० जनाको परिवार यसै पेसाबाट पालेको छु, अरु आम्दानीको स्रोत केही छैन ।” औजार आधुनिक किसिमका भए आरन पेसाबाट अझ राम्रो आम्दानी लिन सकिने उनको भनाइ छ।
“हामीले काम गर्ने औजार पुरानै भए, यी औजारबाट सामान बनाउन मेहनत धेरै लाग्छ”, उनले भने, “औजार आधुनिक किसिमका भएको भए सामान बनाउन सजिलो हुन्थ्यो, आम्दानी पनि बढी लिन सकिन्थ्यो, अरुलाई रोजगारी पनि दिन सकिन्थ्यो।”
उनले कृषि तथा घरायसी प्रयोजनका सबै सामान सबै सामान बनाउने गरेको बताए। उनले भने, “नयाँ तयार गरिएको एउटा हँसिया रु एक हजारदेखि रु एक हजार पाँच सय, खुडा रु तीन हजारसम्ममा बिक्री हुन्छ ।”
त्यस्तै सोही ठाउँका खडक तिरुवाले पनि आरन व्यवसायबाट दैनिक रु एक हजार पाँच सयसम्म आम्दानी गर्ने गरेको बताए। “मेहनत पनि छ, आम्दानी पनि हुन्छ, मैले कुटो, कोदालो, बञ्चरो, हँसियालगायत कृषि तथा घरायसी प्रयोजनका सबै सामान बनाउने गरेको छु”, तिरुवाले भने।
उनको पाँच जनाको परिवार छ । सबै घरखर्च, छोराछोरीको पढाइलेखाइ यसैबाट धानेको उनको भनाइ छ। आरनकै काम सिकेकाले अरु काम गर्न मन नलाग्ने उहाँ बताउनुहुन्छ । उहाँका अनुसार पुरानै शैलीमा काम गरिने भएकाले मेहनत बढी लाग्छ।
“व्यवसाय समयानुकूल आधुनिकीकरण हुनसके राम्रै आम्दानी हुन्थ्यो”, उहाँले भन्नुभयो, “आरनमा काम गर्न दुई जना अनिवार्य चाहिन्छन्, आधुनिक किसिमका विद्युतीय औजार भएको भए काम गर्न सजिलो हुन्थ्यो, आरनको काम गर्ने पनि बढ्थे होला ।”
