मस्को । रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले सन् २०२४ को राष्ट्रपति निर्वाचनमा पुनः लड्ने शुक्रबार घोषणा गरेका छन् । यसबाट सत्तामा उनको दशकौँ पुरानो पकडलाई सन् २०३० को दशकसम्म बढाउने अनुमति प्राप्त हुनेछ ।
एकहत्तर वर्षीय पुटिनले यो शताब्दीको सुरुदेखि नै रुसको नेतृत्व गरेका छन् । उनले चारवटा राष्ट्रपतीय निर्वाचन जितेका छन् र करिब प्रतिपक्षी नै अस्तित्वहीन भएको प्रणालीमा केही समयका लागि प्रधानमन्त्रीका रूपमा सेवा गरेका छन् ।
पुटिनले उक्त घोषणा सैनिकहरूका लागि आयोजित क्रेमलिनको कार्यक्रममा गरेका हुन् । कार्यक्रममा युक्रेनमा आक्रामक हमलामा लड्ने केही मानिस सहभागी थिए । गत वर्ष पुटिनले युक्रेनमा हमला गर्न आदेश दिएका थिए ।
“म यसलाई लुकाउँदिन, विभिन्न समयमा मेरो मनमा फरक फरक विचार थिए तर यो निर्णय लिनुपर्ने समय हो”, कार्यक्रममा उनले भने, “म रुसी सङ्घको राष्ट्रपति पदका लागि निर्वाचन लड्नेछु ।”
उनले एक रुसी सैन्य अधिकारी लेफ्टिनेन्ट कर्णेल अर्टोम जोगासँग कुराकानी गरिरहेका थिए । जोगाले उनलाई निर्वाचनमा लड्न आग्रह गरेका थिए । “तपाईंको काम र निर्णयका कारण हामीलाई स्वतन्त्रता प्राप्त भएको छ”, जोगाले भने, “हामीलाई तपाईंको आवश्यकता छ, रुसलाई तपाईंको आवश्यकता छ ।”
विश्लेषकहरूका अनुसार पुटिनले पाँचौँ कार्यकालका लागि कुनै ठुलो चुनौतीको सामना गर्नुपर्ने छैन र उनले युक्रेन द्वन्द्वमा घरेलु असहमति लुकाउनका लागि सम्भव भएसम्म ठुलो जनादेश खोज्नेछन् ।
सन् २०२० मा एक विवादास्पद संवैधानिक सुधारपछि उहाँ कम्तीमा पनि सन् २०३६ सम्म सत्तामा रहन सक्नेछन् । अधिकार समूहहरूले अघिल्ला निर्वाचनहरूमा अनियमितता भएको भन्दै आगामी निर्वाचनमा स्वतन्त्र पर्यवेक्षकहरूलाई मतदानको अनुगमन गर्न रोकिने बताएका छन् ।
राष्ट्रपति पुटिनले नोभेम्बरमा सन् २०२४ को निर्वाचन कभर गर्नका लागि मिडिया नियमहरूलाई कडा बनाउनुभएको छ र केही स्वतन्त्र मिडिया आउटलेटलाई मतदान केन्द्रसम्मको पहुँचमा प्रतिबन्ध लगाएका छन् । निर्वाचन आगामी मार्च १५ देखि १७ सम्म हुनेछ । क्रेमलिनका आलोचकहरूले पुटिनको उक्त कदमले पारदर्शिताको ग्यारेन्टीलाई अझ धेरै कठिन बनाउने बताएका छन् ।
क्रेमलिन र युक्रेनमा आक्रामक हमलाको समर्थन गर्ने सबै पाँच प्रमुख दललाई हस्ताक्षर सङ्कलनबिना सन् २०२४ को निर्वाचनका लागि उम्मेदवार प्रस्तुत गर्न अनुमति दिइएको छ ।
पुटिनका सबैभन्दा उच्च प्रोफाइल प्रतिद्वन्द्वी एलेक्सी नभाल्नीले हाल १९ वर्षको कारागार सजाय काटिरहेका छन् । नभाल्नीका समर्थकहरूले उनलाई लगाइएको आरोप झुटो भएको बताएका छन् । बिहीबार आफ्नो टोलीमार्फत जारी गरिएको विज्ञप्तिमा उनले रुसी जनतालाई पुटिनबाहेक ‘कुनै पनि अन्य उम्मेदवार’ लाई मत दिन प्रोत्साहित गर्नुभयो र निर्वाचनलाई निर्वाचन प्रक्रियाको ‘प्यारोडी’ भने ।
गत फेब्रुअरीमा युक्रेनमा आक्रमण सुरु गरेदेखि क्रेमलिनले असहमति प्रकट गर्नेमाथि व्यापक कारवाही गरेको छ । यसलाई अधिकार समूहहरूले सोभियत युगको दमनसँग तुलना गरेका छन् । विरोध प्रदर्शनमा भाग लिने हजारौँलाई हिरासतमा लिइएको छ र कारागारमा राखिएको छ । साथै हजारौँ मानिस युद्धमा बोलाइने डरले देश छाडेर भागेका छन् ।
युक्रेनमाथिको हमलाका कारण क्रेमलिन प्रमुख पुटिनलाई पश्चिमी नेताहरूबीच अछुत बनाएको छ र उनको मुलुकले युद्धमा वित्तीय व्यवस्था रोक्नका लागि लगाइएको अभूतपूर्व प्रतिबन्धहरूको सामना गर्नुपरेको छ । यद्यपि प्रतिबन्धले सुरुमा पश्चिमी कम्पनीहरूको पलायन र उद्योगमा अशान्ति उत्पन्न गरे पनि अर्थतन्त्र लचिलो साबित भयो र पुटिनको घरेलु अनुमोदन रेटिङ उच्च भयो ।
मस्कोले पुनः उसको अधिकांश ऊर्जा निर्यात चीनसहित एसियाली ग्राहकहरूतर्फ उन्मुख गर्यो । यसबाट उसको २२औँ महिनामा आक्रामकरूपमा पैसा प्राप्त हुन अनुमति दियो । विश्लेषकहरूका अनुसार युक्रेनका लागि पश्चिमी समर्थन कमजोर हुँदा र किएभको जवाफी हमलाले रुसी रेखाहरूलाई भारी मात्रामा छेड्न नसक्दा पुटिनलाई भाग्यको पुनरुत्थान महसुस भएको छ ।
सन् २०१८ को पछिल्लो राष्ट्रपति निर्वाचनमा मतदानलाई बढवा दिन अधिकारीहरूले पश्चिमी मूल्यमान्यताविरुद्धको निर्णायक लडाइँका रूपमा मतदान गरे । उक्त निर्वाचनमा पुटिनले हरेक क्षेत्रमा भारी मतले विजय हासिल गरे ।
क्रेमलिनले यस पटक पनि त्यस्तै रणनीति अपनाइरहेको देखिन्छ । नोभेम्बरको अदालती फैसलामा ‘अन्तर्राष्ट्रिय एलजिबिटी आन्दोलन’ लाई पश्चिमसँगको फराकिलो सांस्कृतिक युद्धको हिस्साका रूपमा चरमपन्थीको लेबल लगाइएको छ ।
