नयाँदिल्ली । यो वर्ष भारतले धेरै उचाइ छोयो । हरेक क्षेत्रमा तीव्र गतिमा अगाडि बढ्यो ।
अब सन् २०२४ मा पनि यही गतिलाई कायम राख्ने प्रयास भइरहेको छ । यस वर्ष चन्द्रमामा विजय हासिल गरेपछि भारतले ब्रह्माण्ड र यसको सबैभन्दा चिरस्थायी रहस्यहरू मध्ये एक ब्ल्याक होल बारे थप बुझ्नको लागि २०२४ मा महत्वाकांक्षी मिशन सुरु गर्ने तयारी गरेको छ ।
जनवरी १ को बिहान भारत एक ‘उन्नत खगोल विज्ञान वेधशाला’को लञ्च गर्ने विश्वको दोस्रो देश बन्न गइरहेको छ, जुन विशेष गरी ब्ल्याक होल र न्यूट्रोन ताराहरूको अध्ययन गर्न डिजाइन गरिएको हो ।
XPoSAT वा X-ray Polarimeter Satellite नामक भारतको स्याटेलाइटलाई भारतीय अन्तरिक्ष अनुसन्धान संगठन इसरोको भरपर्दो रकेट, पोलार सेटेलाइट लन्च भेहिकलद्वारा प्रक्षेपण गरिने छ ।
बम्बईको इन्डियन इन्स्टिच्युट अफ टेक्नोलोजीका एस्ट्रोफिजिसिस्ट डा. वरुण भालेरावले भने, ‘नासाको २०२१ को इमेजिङ मिसन पछि यो दोस्रो यस्तो मिसन हो, जुन मिशनले तारकीय अवशेषहरू वा मृत ताराहरू बुझ्ने प्रयास गर्नेछ।’
एक्स रे फोटोनहरू र विशेष गरी तिनीहरूको ध्रुवीकरण प्रयोग गरेर एक्स पो स्टाट ले ब्ल्याक होल र न्यूट्रोन ताराहरूबाट विकिरण अध्ययन गर्न मद्दत गर्नेछ ।
डा. भालेरावले भने ब्रह्माण्डमा गुरुत्वाकर्षण बल सबैभन्दा बढी र न्युट्रोन ताराको घनत्व सबैभन्दा बढी भएकाले ब्ल्याक होलमा रहेको छ र यस अध्ययनबाट अन्तरिक्षमा देखिने वातावरणको रहस्य खुलाउन यो मिसनले महत्वपुर्ण काम गर्नेछ ।
खगोलविद्ले भने कि न्यूट्रोन ताराहरू साना वस्तुहरू हुन्, जसको व्यास २० देखि ३० किलोमिटरको बीचमा हुन्छ। तर तिनीहरू यति घना छन् कि न्यूट्रोन ताराबाट एक चम्चा पदार्थ मात्र सगरमाथा भन्दा बढी वजन हुन सक्छ ।
