इन्डोनेसियाको सुमात्रा टापुमा मंगलबार बिहान शक्तिशाली भूकम्पको धक्का महसुस भएको छ । इन्डोनेसियाको जियोफिजिक्स एजेन्सीका अनुसार यस भूकम्पको तीव्रता रेक्टर स्केलमा ७.३ मापन गरिएको छ । यस भूकम्पसँगै करिब दुई घण्टा सुनामीको चेतावनी पनि जारी गरिएको थियो ।
सुनामीको चेतावनी जारी हुनेबित्तिकै स्थानीय अधिकारीहरूले प्रभावित क्षेत्रका बासिन्दाहरूलाई तटीय क्षेत्रबाट तुरुन्तै टाढा जान आग्रह गरेका थिए। यद्यपि पछि चेतावनी हटाइएको थियो। युरोपेली-मेडिटेरेनियन सिस्मोलोजिकल सेन्टरले यसअघि भूकम्पको म्याग्निच्युड ६.९ मापन गरेको थियो।
यस भूकम्पको केन्द्रविन्दु जमिनबाट ८४ किलोमिटर गहिराइमा थियो । स्थानीय समय अनुसार बिहान करिब ३ बजे भूकम्प गएको हो । भूकम्पको धक्का यति शक्तिशाली थियो कि मानिसहरु घरबाट बाहिर निस्केका थिए भने केही मानिसहरु डराए । तर, अहिले स्थिति नियन्त्रणमा छ ।
यसअघि सोमबार बिहान न्युजिल्याण्डमा शक्तिशाली भूकम्प गएको थियो । भूकम्पको तीव्रता ७.२ रेक्टर स्केल मापन गरिएको राष्ट्रिय भूकम्प मापन केन्द्रले जनाएको छ । यो भूकम्प न्यूजिल्याण्डको केर्मडेक टापुमा गएको हो । एनसीएसका अनुसार यसको केन्द्र जमिन मुनि १० किलोमिटर गहिराइमा थियो।
यस भूकम्पपछि न्युजिल्याण्डमा सुनामीको खतरा छैन । सिभिल डिफेन्सले भन्यो, “हालको जानकारीको आधारमा, प्रारम्भिक मूल्याङ्कन यो छ कि भूकम्पले सुनामी उत्पन्न गर्ने सम्भावना छैन जसले न्यूजील्याण्डलाई खतरामा पार्न सक्छ।”
यूएसजीएसका अनुसार यस भूकम्पको करिब २० मिनेट पछि केरमाडेक टापुमा फेरि भूकम्प गएको थियो। यस भूकम्पको तीव्रता रेक्टर स्केलमा ५.४ मापन गरिएको थियो । यस भूकम्पको केन्द्रविन्दु जमिनको ३९ किलोमिटर गहिराइमा थियो ।
भूकम्प किन आउँछन् ?
पृथ्वी भित्र सात टेक्टोनिक प्लेटहरू छन्। यी प्लेटहरू निरन्तर चलिरहन्छन्। जब यी प्लेटहरू एकअर्कासँग ठोक्किन्छन्, तिनीहरू एक अर्काको माथि चढ्छन् वा तिनीहरूबाट टाढा जान्छन् । त्यसपछि जमिन हल्लिन थाल्छ। यसलाई भूकम्प भनिन्छ।
भूकम्प मापन गर्न रेक्टर स्केल प्रयोग गरिन्छ। जसलाई रेक्टर म्याग्निच्युड स्केल भनिन्छ। रेक्टर म्याग्निच्युड स्केल १ देखि ९ सम्म हुन्छ। भूकम्पको तीव्रता यसको केन्द्र अर्थात इपिसेन्टरबाट मापन गरिन्छ। अर्थात् त्यो केन्द्रबाट निस्कने ऊर्जालाई यस मापनमा नापिन्छ।
१ को मतलब कम तीव्रतामा ऊर्जा बाहिर आउँदैछ। ९ भनेको अधिकतम हो। यसलाई भयानक र विनाशकारी लहर मानिन्छ । यदि रेक्टर स्केलमा तीव्रता ७ देखाउँछ भने यसको वरिपरि ४० किलोमिटरको परिधिमा ठूलो धक्का महसुस हुन्छ।
