युरोपेली केन्द्रीय बैंकले आगामी बिहीबार फेरि ब्याज दर बढाउने निश्चित छ । विश्लेषकहरूको ध्यान आगामी महिनाहरूमा मुद्रास्फीति नियन्त्रण गर्न कति उच्च नीति निर्माताहरू जाने योजना बनाइरहेका छन् ।
ईसीबीको २६ सदस्यीय प्रशासनिक परिषद्ले फ्रयाङ्कफर्टमा हुने बैठकमा ब्याज दरमा थप आधा प्रतिशत बिन्दुले वृद्धि गर्ने सम्भावना रहेको अध्यक्ष क्रिस्टीन लेगार्डले गत साता बताएका थिए ।
ईसीबीका तीन मुख्य दरहरूलाई जुलाईपछि ३.५ प्रतिशत बिन्दुले बढाएको छ र ब्याजदर वृद्धिको पछिल्लो संशोधन लगातार छैटौं पटक हुनेछ ।
युक्रेनमा रूसको युद्धपछि ऊर्जा र खाद्यान्नको मूल्य बढेपछि ईसीबीले उपभोक्ताको मूल्यलाई कम गर्न ऐतिहासिक रूपमा तीव्र गतिमा दरहरू बढाएको छ ।
आईएनजी बैंकका अर्थशास्त्री कास्टेन ब्रेजेस्कीले बिहीबारको निर्णयले ईसीबीको भविष्यको कदमका बारेमा सङ्केतमा थप चासो राख्ने बताएका छन् ।
उनले उच्च ऋण लागतको आर्थिक पीडा कम गर्न दर वृद्धिलाई कम गर्न चाहने नीति निर्माताहरू र मुद्रास्फीति ईसीबीको दुई प्रतिशत लक्ष्यभन्दा माथि रहेकाले सही दिशामा रहन दबाब दिने ‘खेलाडी’ बीच ‘पेचिलो छलफल’ को भविष्यवाणी गरेका छन् ।
ड्यूच बैंकका अर्थशास्त्रीहरूले एक पूर्वावलोकनबारे लेखिएको टिप्पणीमा भनेका छन्, ‘मार्चको वृद्धि मे र त्यसपछिका लागि सङ्केत गरिएको वृद्धिभन्दा कम महत्वपूर्ण हुनेछ ।’
संयुक्त राज्य अमेरिकामा फेडरल रिजर्भले ईसीबीको तुलनामा पहिले र अधिक आक्रामक रूपमा दरहरू बढाउन सुरु गरेको थियो । अमेरिकी केन्द्रीय बैंकले चाँडै यसको कडाई रोक्न सक्नेछ भन्ने आशाहरू क्षीण भइरहेका छन् ।
फेडका प्रमुख जेरोम पावेलले आर्थिक आँकडा अपेक्षा गरिएभन्दा बलियो भएपछि हालै भनेका थिए, ‘ब्याजदरको अन्तिम स्तर पहिले अनुमान गरिएभन्दा बढी हुने सम्भावना छ ।’ सुरुमा अनुमान गरिएजस्तो कमजोर वृद्धि रेकर्ड गर्नुको साटा संशोधित तथ्याङ्कले देखाएअनुसार सन् २०२२ को चौथो त्रैमासिकमा अर्थतन्त्र स्थिर रह्यो । युरो क्षेत्रमा यो तस्वीर अझ डरलाग्दो छ ।
फेब्रुअरीमा ८.५ प्रतिशत पुगेको हालैका महिनाहरूमा ऊर्जाको मूल्यमा आएको गिरावटले मुद्रास्फीतिलाई कम गर्न मद्दत गरेको छ जुन जनवरीमा ८.६ प्रतिशतबाट तल झरेको हो ।
तर अस्थिर ऊर्जा र खाद्य लागत बाहेक, कोर मुद्रास्फीति ५.६ प्रतिशतको नयाँ र उच्च रेकर्डमा पुगेको छ, जसले थप ब्याज दर वृद्धिको तर्कलाई बल दिन्छ ।
हालसालै लेगार्डले २० सदस्य राष्ट्र भएको युरो क्षेत्रमा मूल्य स्थिरता कायम गर्न ‘जे पनि गर्न’ प्रतिवद्धता जनाउनुभएको छ । युरो जोनको अर्थतन्त्र युक्रेन युद्धको परिणामसँग ‘लचिलो’ साबित भएको उहाँले गत हप्ता बताउनुभएको थियो । यूरोपमा बेरोजगारी कम छ ।
यद्यपि, बैंकले ज्याला वृद्धिका बिषयमा गहिरो मूल्याङ्कन गरिराखेको छ किनकि उच्च उपभोक्ता मूल्यहरूले मुद्रास्फीतिको दबाब थप्दै युरोपमा तलबको लागि ईन्धनको मूल्यवृद्धिको माग बढाउँछ ।
नयाँ पूर्वानुमान
‘हामीलाई शङ्का छ, ईसीबी थप दर वृद्धिका लागि तयार हुनुपर्छ,’ डच बैंकका अर्थशास्त्रीले भने ।
धेरै विश्लेषकहरूले ईसीबीको बैंक निक्षेप दर, हाल २.५ प्रतिशतमा रहेको र यो आगामी दिनमा ३.५ देखि ४.० प्रतिशतमा पुग्ने र केही समयको लागि स्थिर रहने अपेक्षा गरेका छन् । ईसीबीले आफ्नो निर्णयलाई मार्गदर्शन गर्न मद्दत गर्न बिहीबार नयाँ आर्थिक पूर्वानुमान साथ तयार हुनेछ ।
गत डिसेम्बरमा ईसीबीले सन् २०२४ मा मुद्रास्फीति ३.४ प्रतिशत र सन् २०२५ मा २.३ प्रतिशतमा झर्ने अनुमान गरेको थियो । प्राकृतिक ग्याँसको मूल्यमा हालैको गिरावटलाई ध्यानमा राख्दै, पर्यवेक्षकहरूले अब ती आँकडाहरूमा गिरावट आउने संशोधित भविष्यवाणी गरेका छन् ।
ईसीबीले सन् २०२३ मा मन्दीको अपेक्षा गरेको छैन र आर्थिक वृद्धिको पूर्वानुमानमा कुनै पनि माथिको संशोधनले नीति निर्माताहरूलाई थप मौद्रिक कडाइ गर्न सजिलो बनाउनेछ ।
ईसीबीले बिहीबार पनि आफ्नो विशाल ऋणपत्रको खुलापनको बारेमा अद्यावधिक गर्दै मुद्रास्फीति विरुद्धको लडाईमा अर्को प्रमुख उपाय अवलम्बन गर्नेछ ।
बैंकले गत मार्चमा आफ्नो वासलात (पूँजी तथा दायित्व) लाई ‘गुणात्मकरूपमा कडाई (क्यूटी)’ गर्ने प्रक्रियालाई मासिक औसतमा १५ अर्ब युरो (करिब १६ अर्ब अमेरिकी डलर) ले खुम्च्याउने प्रयास गरेको थियो ।
क्यापिटल इकोनोमिस्टका विश्लेषक ज्याक एलेन रेनोल्ड्सले भने, ‘बजारको अवस्था अनुकूल रहँदासम्म बैंकले जुलाईमा क्यूटीलाई गति दिनेछ ।’
