अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेन र चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिन्पिङबीच इन्डोनेसियाको बालीमा तीन घण्टा लामो ऐतिहासिक शिखर वार्ता द्वन्द्व टार्ने प्रतिबद्धतासहित सम्पन्न भएको छ ।
ताइवान र अन्य विषयमा महिनौंदेखि जारी तनावपछि जी–२० शिखर सम्मेलनका क्रममा रिसोर्ट टापुमा बहुप्रतिक्षित बैठक सुरु हुनुअघि सी र बाइडेनले अमेरिका र चिनियाँ झण्डामुनि उभिएर हात मिलाएका थिए ।
बेइजिङ र वासिङ्टनले विश्वलाई ‘हाम्रा मतभेदलाई व्यवस्थापन गर्न, प्रतिस्पर्धालाई द्वन्द्वमा परिणत हुनबाट रोक्न सक्छन्’ भनेर देखाउन ‘जिम्मेवारी साझा’ गरेको बाइडेनले बताएका छन् ।
पछिल्ला केही दशकमा चीनका सबैभन्दा शक्तिशाली नेताका रूपमा स्थापित सीले तेस्रो कार्यकालका लागि चयन भएपछि अमेरिकी राष्ट्रपतिसँग पहिलो पटक प्रत्यक्ष भेट गरेका हुन् । उनले बाइडेनलाई विश्व ‘दोबाटोमा आइपुगेको’ बताए ।
“चीन र संयुक्त राज्य अमेरिकाले सम्बन्धलाई राम्रोसँग सम्हाल्नेछन् भन्ने विश्वले अपेक्षा गरेको छ,” चिनियाँ राष्ट्रपति सीले बताए ।
उत्साहजनक भनाइका बावजुद, दुबै देशहरू एक अर्काप्रति बढ्दो क्रममा सशंकित छन् ।
अमेरिकी अधिकारीहरूले बैठकअघि बाइडेनले चीनसँगको सम्बन्धमा ‘गार्डरेल’ स्थापना गर्ने र विश्वका दुई ठूला अर्थतन्त्रलाई द्वन्द्वमा धकेल्न सक्ने ‘रेड लाइन’ बाट कसरी बच्न सकिन्छ भन्नेबारे आकलन गर्ने आशा व्यक्त गरेका थिए ।
दुई मुलुकबीच ताइवानलाई निकै संवेदनशील विषयका रुपमा हेरिएको छ । उक्त स्वशासित टापुलाई चीनले आफ्नो भनी दाबी गर्दै आएको छ । चीनले सो क्षेत्रलाई आफ्नो मुलुकमा गाभ्न बल प्रयोग गर्नसक्ने विकल्प पनि खुला रहेको बताउने गरेको छ ।
अमेरिकाले ताइवानलाई समर्थन बढाइरहेको छ भने चीनले ताइवानलाई आफ्नो नियन्त्रणमा लिने धम्की दिइरहेको छ । गत अगस्टमा अमेरिकी संसदकी सभामुख न्यान्सी पेलोसीले ताइवानको भ्रमण गरेपछि चीनले उक्त टापुआसपास विशाल सैन्य अभ्यास गरेको थियो ।
सीसँगको वार्ताको पूर्वसन्ध्यामा बाइडेनले कम्बोडियामा दक्षिणपूर्वी एशियाली शिखर सम्मेलनका क्रममा जापानी प्रधानमन्त्री फुमियो किशिदा र दक्षिण कोरियाका राष्ट्रपति युन सुक योलसँग भेटवार्ता गरेका थिए ।
उत्तर कोरियाले आफ्नो सातौँ आणविक परीक्षण गर्ने डर बढेपछि बाइडेनले चीनलाई निकट सम्बन्ध रहेको ठानिने उत्तर कोरियामाथि लगाम लगाउन दबाब दिने अपेक्षा गरिएको छ ।
कोभिड–१९ महामारी सुरु भएयता सीको यो दोस्रो विदेश भ्रमण हो । भ्रमणमा उनले विश्वका केही प्रमुख नेताहरूसँग भेटघाट गर्ने कार्यक्रम छ ।
अष्ट्रेलियाका प्रधानमन्त्री एन्थोनी अल्बानीजले सीसँग पहिलो पटक औपचारिक भेटवार्ता गर्ने घोषणा गरेका छन् । सन् २०१७ पछि अष्ट्रेलियाका उच्च पदस्थ अधिकारी र चिनियाँ राष्ट्रपतिबीच हुन लागेको यो पहिलो भेट हो ।
सीले सन् २०१९ मा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पसँग प्रत्यक्ष भेटवार्ता गरेका थिए । त्यतिबेला ट्रम्प र बाइडेन दुबैले चीनलाई एक प्रमुख अन्तर्राष्ट्रिय चासोको रूपमा पहिचान गरेका थिए र विश्व मञ्चमा अमेरिकी प्रभुत्वको लागि एक मात्र सम्भावित चुनौतीको रूपमा चिनाएका थिए ।
राष्ट्रपतिका रूपमा सी र बाइडेनबीच पहिलो पटक भेट भएको भए तापनि यो जोडीको असामान्य रूपमा लामो इतिहास छ ।
बाइडेनको अनुसार उनले उपराष्ट्रपतिका रूपमा सन् २०११ मा चीनको नेतृत्वको पर्खाइमा रहेका नेता सीसँग व्यक्तिगत रूपमा ६७ घण्टा बिताएका थिए ।
ह्वाइट हाउसमा प्रवेश गरेयता बाइडेनले सीसँग लगभग पाँच पटक कुराकानी गरिसकेका छन् तर सोमबार पहिलो पटक प्रत्यक्ष भेटवार्ताको साइत जुरेको हो ।
