मेलम्ची । पछिल्लो समय सिन्धुपाल्चोकमा स्थानीय जातका कुखुरा पाइनै छाडेको छ । क्रस, ब्वायलर र गिरिराज जातका कुखुरा गाउँगाउँमा पाइन्छ । तर स्थानीय जातका कुखुरा भने विरलै मात्रामा पाइन्छ ।
स्थानीय जातका कुखुराबाट आम्दानी हुन लामो समय कुर्नुपर्ने तर उन्नत र ब्वायलर कुखुराबाट छिटो आम्दानी हुने भएकाले पनि स्थानीय जातका कुखुरामा कमी आउन थालेको हो । जिल्लाको सुगम ठाउँमा मात्रै होइन, दुर्गम क्षेत्रमा समेत ब्वायलर, कोइलर र गिरिराज जातको कुखुराको चल्ला ल्याएर पाल्न थालेपछि स्थानीय जातका कुखुरामा कमी हुँदै आएको छ ।
स्थानीय जातका कुखुरा महँगो पर्नका साथै हुर्कनका लागि समय लाग्ने भएकाले लेयर्स, ब्वायलर कोइलर, गिरिराज जातका कुखुरापालनप्रति किसानको आकर्षण बढेको मेलम्ची-७ का बिना भारतीले बताइन्। छिटो हुर्कने र सस्तो हुने भएकाले नयाँ जातका कुखुराको माग बढ्न थालेकाले स्थानीय जातको कुखुरामा कमी आएको उनले बताइन् ।
कृषकहरूले घरघरमा खानकै लागि पनि आधुनिक जातका कुखुरापालन गरिरहेको इन्द्रावती–४ का नरमान श्रेष्ठले बताए । उनले नयाँ जातका कुखुराहरु छिटो हुर्कने र मनग्य आम्दानी गर्न सकिने भएपछि अधिकांशले आफू खान र केही खर्च जुटाउन पनि उन्नत जातका कुखुरा मात्रै पाल्ने गरेको जानकारी दिए । स्थानीय जातका विशेषगरी साकिनी, घाँटी खुइले र उल्टे प्वाँख जातका कुखुराभन्दा ब्वायलर कुखुरा दुई महिनाभित्र बजारमा लिएर आउने र बिक्री भएर आम्दानी हातमा पर्ने भएकाले स्थानीय जात हराउन थालेको स्थानीयहरुले बताएका छन् ।
स्थानीय जातको कुखुराको माग अत्यधिक हुने भए पनि उत्पादन हुन धेरै समय लाग्ने भएकाले स्थानीय जातका कुखुरापालनमा कृषकको आकर्षण कमी आएको मेलम्ची-१० का देवीबहादुर अधिकारीले बताए । अधिकारीका अनुसार पछिल्लो समय सस्तो मूल्यमा ब्वायलर, कोइलर, गिरिराज कुखुरा आउन थालेपछि किसानहरू उन्नत जातका कुखुराप्रति आकर्षित भएका छन् । स्थानीय जातका कुखुरापालनमा आकर्षित हुने कृषकको सङ्ख्या कमी भएको उनले बताए ।
अन्य कुखुराभन्दा लोकल कुखुरा महँगो पर्ने र लामो समय कुर्नुपर्ने भएकाले पनि स्थानीहरू स्थानीय जातका कुखुरापालनमा आकर्षण घटेको उनले बताए। जिल्लाका प्रत्येक गाउँगाउँमा विभिन्न उन्नत जातका कुखुराको प्रचलन बढ्दै गएको छ । स्थानीय जातका कुखुरा संरक्षणमा र स्थानीय जातको कुखुराको उत्पादनमा वृद्धि गरी बजारीकरणमा सहजीकरण गर्न स्थानीय तहले सहजीकरण गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको छ ।
