बीबीसी । चिनियाँ कम्पनीहरूले सैन्य हतियार बनाउन आवश्यक पर्ने संवेदनशील प्रविधिहरू रुसलाई बिक्री गरेको खुलेको छ । प्रतिबन्धहरुलाई छल्दै चिनियाँ कम्पनीहरुले प्रविधि बिक्री गरेको बीबीसी विश्व सेवाले उल्लेख गरेको छ ।
तीमध्ये एउटा ’सिनो इलेक्ट्रोनिक्स’ले सन् २०२२ को सेप्टेम्बरमा अमेरिकाले आफूलाई प्रतिबन्धको सूचीमा राखेयता मात्रै झन्डै २० करोड डलरबराबरको सामग्री रुस पठाएको छ ।
‘सिनो नेटवर्क’ले पठाएका ‘माइक्रोचिप्स’,’क्यामेरा’ र ‘न्याभिगेशन उपकरण’ जस्ता प्राविधिक सामग्रीहरू युक्रेनको युद्धमा प्रयोग हुने रुसी हतियारहरूका निम्ति महत्त्वपूर्ण छन् । बीबीसीको निष्कर्षले आफ्ना हतियारका निम्ति आवश्यक पर्ने सामग्रीहरू सुनिश्चित गर्ने रुसको क्षमतालाई सीमित गर्ने योजनासहित लगाइएको अमेरिकी प्रतिबन्धको प्रभावकारिताबारे प्रश्न उठाएको छ ।
यस्ता प्रतिबन्धहरूको उद्देश्य रुससँग काम गरिरहेका कम्पनीहरूलाई निरुत्साहित गर्नु र गरिराखेकालाई दण्डित गर्नु हो। त्यसका निम्ति यसले उनीहरूलाई अमेरिकी वित्त प्रणालीबाट निकालेर विश्वस्तर र चीनमा व्यापार गर्न गम्भीर कठिनाइ उत्पन्न गराउने उद्देश्य राख्दछ ।
‘इम्पोर्ट–जीनिअस’ नामक व्यापारको तथ्याङ्क राख्ने एक अमेरिकी संस्थामार्फत् प्राप्त रुसको भन्सार विवरणहरूबारे बीबीसीले गरेको विश्लेषणले सन् २०२२ को अक्टोबरदेखि २०२४ को अप्रिलका बीचमा ‘सिनो नेटवर्क’ले संवेदनशील वस्तुका करिब २५,००० खेप रुस पठाएको देखाएको छ ।
उच्चस्तरका क्षेप्यास्त्र तथा ड्रोनसहितका विभिन्न किसिमका हतियारहरूमा प्रयोग गरिने ‘माइक्रोचिप्स’हरूले ती खेपका ७६ प्रतिशत हिस्सा ओगटेका छन् । घरेलु उत्पादनको सीमितताका कारण रुस ‘माइक्रोचिप्स’ का निम्ति आयातमा निर्भर छ।
‘माइक्रोचिप्स’का ठूला उत्पादकहरू ताइवान, दक्षिण कोरिया, चीन र अमेरिकामा छन्। यसअघि ती कम्पनीहरूले आफूद्वारा निर्मित ‘चिप्स’हरू धेरै पटक बिक्री र पुनःबिक्री भएका कारण अन्ततः कहाँ पुग्यो भनेर अनुगमन गर्न कठिन हुने बताएका थिए।
तर यी दुवै कम्पनीले आफ्ना प्रविधिहरू रुसी अस्त्रहरू बनाउने ठाउँसम्म नपुगून् भन्ने सुनिश्चित गर्न पर्याप्त कार्य नगरेको भन्दै अमेरिकी सांसदहरूको आलोचनाको सामना गरेका छन्।
